4 สิ่งที่เป็นการตอบแทนคุณมารดาบิดาอย่างสูงสุด

เนื่องในวันพ่อ และวันแม่เราทุกคนก็พยายามจะแสดงความรัก และความกตัญญูในรูปแบบต่างๆ ให้แก่พวกท่าน ไม่ว่าจะเป็น พาไปเที่ยว พาไปกินข้าว หรือซื้อของขวัญที่ท่านชอบให้ เป็นต้น สิ่งเหล่านี้ก็ยังไม่ใช่เป็นการตอบแทนอย่างดีที่สุด

หรือแม้ว่าเราจะประคับประคองมารดา และบิดาด้วยบ่าคนละข้าง และปฏิบัติท่านทั้งสองนั้นด้วยการการนวด และการให้อาบน้ำ และก็ยังให้ท่านทั้งสองนั้นถ่ายอุจจาระปัสสาวะบนบ่าทั้งสองของเรา การกระทำแบบนี้ก็ยังไม่ใช่เป็นการกระทำอย่างสูงสุดเลย

อ่าว... แล้วแบบไหนละถึงจะถือว่าเราได้กระทำอย่างสูงสุดแล้ว? พระพุทธเจ้าได้ทรงตรัสไว้ว่าการกระทำ 4 อย่างนี้ คือ

1. ความถึงพร้อมด้วยศรัทธา

เป็นการทำให้มารดาบิดาผู้ไม่มีศรัทธา ให้สมาทานตั้งมั่นในสัทธาสัมปทา ก็คือเชื่อสิ่งที่ควรเชื่อ นั้นมี 4 ประการ คือ

• กัมมสัทธา เชื่อในความมีอยู่ของกรรม
• วิปากสัมธา เชื่อผลแห่งกรรม เชื่อว่าทำดีได้ดีทำชั่วได้ชั่ว
• กัมมัสสกตาสัมทธา เชื่อความที่สัตว์ทั้งหลาย เป็นผู้มีกรรม เป็นของตนเอง จะต้องรับผลแห่งกรรมนั้น
• ตถาคตโพธิสัทธา เชื่อปัญญาการตรัสรู้ของพระตถาคต คือ เชื่อในพระพุทธเจ้า

2. ความถึงพร้อมด้วยศีล

เป็นการทำให้มารดาบิดาผู้ทุศีล ให้สมาทานตั้งมั่นในสีลสัมปทา ก็คือ รักษากาย วาจา ให้เรียบร้อย ไม่มีโทษ และปฎิบัติศีลห้า

3. ความถึงพร้อมด้วยการบริจาค

ยังมารดาบิดาผู้มีความตระหนี่ ให้สมาทานตั้งมั่นในจาคสัมปทา ก็คือให้ท่านฝึกเป็นผู้สละ การปล่อย การวาง ด้วยการวางจิตละความตะหนี่

4. ความถึงพร้อมด้วยปัญญา

ยังมารดาบิดาทรามปัญญา ให้สมาทานตั้งมั่นในปัญญาสัมปทา ก็คือทำให้ท่านมีปัญญาได้รู้ และเข้าใจในอริยสัจ 4

หากเรากระทำทั้ง 4 อย่างนี้กับบิดามารดาของเราแล้ว พระพุทธเจ้าตรัสว่าเป็นการตอบแทนบุญคุณอันสูงสุดให้กับบิดามารดาของเรา

พระสูตร

ภิกษุทั้งหลาย ! เรากล่าวการกระทำตอบแทนไม่ได้ง่ายแก่ท่านทั้งสอง. ท่านทั้งสอง คือใคร ? คือ มารดา ๑ บิดา ๑

ภิกษุทั้งหลาย ! บุตรพึงประคับประคองมารดาด้วยบ่าข้างหนึ่ง พึงประคับประคองบิดาด้วยบ่าข้างหนึ่ง เขามีอายุ มีชีวิตอยู่ตลอดร้อยปี และเขาพึงปฏิบัติท่านทั้งสองนั้นด้วยการอบกลิ่น การนวด การให้อาบน้ำ และการดัด และท่านทั้งสองนั้น พึงถ่ายอุจจาระปัสสาวะบนบ่าทั้งสองของเขานั่นแหละ.

ภิกษุทั้งหลาย ! การกระทำอย่างนั้น ยังไม่ชื่อว่าอันบุตรทำแล้ว หรือทำตอบแทนแล้ว แก่มารดาบิดาเลย.

ภิกษุทั้งหลาย ! อนึ่ง บุตรพึงสถาปนามารดาบิดาในราชสมบัติ อันเป็นอิสราธิปัตย์ ในแผ่นดินใหญ่อันมีรตนะ ๗ ประการมากหลายนี้ การกระทำอย่างนั้น ยังไม่ชื่อว่าอันบุตรทำแล้ว หรือทำตอบแทนแล้วแก่มารดาบิดาเลย ข้อนั้นเพราะเหตุไร ? เพราะมารดาบิดามีอุปการะมาก บำรุงเลี้ยง แสดงโลกนี้แก่บุตรทั้งหลาย

ส่วนบุตรคนใดยังมารดาบิดาผู้ไม่มีศรัทธา ให้สมาทานตั้งมั่นในสัทธาสัมปทา (ความถึงพร้อมด้วยศรัทธา)
ยังมารดาบิดาผู้ทุศีล ให้สมาทานตั้งมั่นในสีลสัมปทา (ความถึงพร้อมด้วยศีล)
ยังมารดาบิดาผู้มีความตระหนี่ ให้สมาทานตั้งมั่นในจาคสัมปทา (ความถึงพร้อมด้วยการบริจาค)
ยังมารดาบิดาทรามปัญญา ให้สมาทานตั้งมั่นในปัญญาสัมปทา (ความถึงพร้อมด้วยปัญญา)

ภิกษุทั้งหลาย ! ด้วยเหตุมีประมาณเท่านี้แล การกระทำอย่างนั้น ย่อมชื่อว่าอันบุตรนั้นทำแล้วและทำตอบแทนแล้วแก่มารดาบิดา.

- บาลี ทุก. อํ. ๒๐/๗๘/๒๗๘.