สัตว์ทั้งหลายย่อมคบค้ากัน ย่อมสมาคมกันโดยธาตุเทียว

เคยสงสัยกันไหมว่าทำไมกลุ่มนั้นถึงอยู่ด้วยกันได้ หรือเวลาเราได้ไปออกไปทำงานกับคนเยอะๆ ก็จะมีการจับกลุ่มกันเองโดยธรรมชาติ ซึ่งผมก็สังเกตุแบบนี้หลายครั้งละ เพราะหลายๆ ครั้งที่ผมได้มีโอกาสออกไปงานสัมมนาต่างๆ หรืออบรมแบบกลุ่ม ถ้าเราลองปล่อยให้กลุ่มนั้นอยู่กันสักพัก ก็จะมีการแยกกลุ่ม แยกพวกกันแบบอัตโนมัติเลย

หรือผมเองก็จะมีเพื่อนหลายกลุ่ม กลุ่มนี้นิสัยแบบนี้ กลุ่มนี้นิสัยแบบนี้ อะไรเป็นตัวดึงดูดว่าคนเราจะคบค้าสมาคมกัน และทำกิจกรรมต่างๆ ร่วมกัน

มันเหมือนกับเรามีแก้วน้ำ 1 ใบ แล้วเราเทน้ำ กับน้ำมันลงไปในแก้วใบนั้น น้ำกับน้ำมันก็จะแยกออกจากกันเพราะด้วยธาตุที่ต่างกัน หากเราเติมน้ำลงไปแก้วเดิม น้ำก็จะเข้าร่วมกับน้ำทันที ซึ่งพระพุทธเจ้าก็ได้ตรัสในส่วนนี้ไว้ว่าสัตว์ที่มี ศรัทธา, ปัญญา, หิริ, โอตตัปปะ เดียวกันย่อมคบค้าสมาคมกัน

พระสูตรเต็ม

ดูกรภิกษุทั้งหลาย สัตว์ทั้งหลายย่อมคบค้ากัน ย่อมสมาคมกัน โดยธาตุเทียว คือ

สัตว์จำพวกที่ไม่มีศรัทธาย่อมคบค้ากัน ย่อมสมาคมกัน กับสัตว์จำพวกที่ไม่มีศรัทธา
สัตว์จำพวกที่ไม่มีโอตตัปปะ ย่อมคบค้ากัน ย่อมสมาคมกัน กับสัตว์จำพวกที่ไม่มีโอตตัปปะ
สัตว์จำพวกที่มีใจไม่มั่นคง ย่อมคบค้ากัน ย่อมสมาคมกัน กับสัตว์จำพวกที่มีใจไม่มั่นคง
สัตว์จำพวกที่มีปัญญาทราม ย่อมคบค้ากัน ย่อมสมาคมกัน กับสัตว์จำพวกที่มีปัญญาทราม
สัตว์จำพวกที่มีศรัทธา ย่อมคบค้ากัน ย่อมสมาคมกัน กับสัตว์จำพวกที่มีศรัทธา
สัตว์จำพวกที่มีหิริย่อมคบค้ากัน ย่อมสมาคมกัน กับสัตว์จำพวกที่มีหิริ
สัตว์จำพวกที่มีโอตตัปปะ ย่อมคบค้ากัน ย่อมสมาคมกันกับสัตว์จำพวกที่มีโอตตัปปะ
สัตว์จำพวกที่มีใจมั่นคง ย่อมคบค้ากัน ย่อมสมาคมกันกับสัตว์จำพวกที่มีใจมั่นคง
สัตว์จำพวกที่มีปัญญา ย่อมคบค้ากัน ย่อมสมาคมกัน กับสัตว์จำพวกที่มีปัญญา ฯ

พระไตรปิฎก ฉบับหลวง (ภาษาไทย) เล่มที่ ๑๖หน้าที่ ๑๖๓ ข้อที่ ๓๙๐