เคยไหมที่อยู่ดีๆ ก็เกิดคำถามขึ้นมาในหัวว่า "ถ้าวันนั้นมาถึง ฉันอยากให้เป็นแบบไหน?" สำหรับบางคน การคิดถึงเรื่อง "ความตาย" อาจจะดูเป็นเรื่องไกลตัว หรือเป็นเรื่องที่ไม่สบายใจนัก แต่สำหรับผมแล้ว การได้รู้จักกับ "สมุดเบาใจ" ทำให้ความคิดเหล่านั้นเปลี่ยนไปอย่างสิ้นเชิง

ก่อนหน้านี้ ผมเองก็เป็นคนหนึ่งที่หลีกเลี่ยงการพูดถึงเรื่องนี้ แต่เมื่อเวลาผ่านไป และได้เห็นประสบการณ์ของคนรอบข้าง ทำให้ผมเริ่มตระหนักว่า การเตรียมตัวสำหรับวาระสุดท้ายของชีวิตนั้น ไม่ใช่เรื่องน่ากลัวอย่างที่คิด แถมยังเป็นของขวัญอันล้ำค่าที่เรามอบให้กับตัวเองและคนที่เรารักได้อีกด้วย และนั่นก็คือจุดเริ่มต้นที่ทำให้ผมได้รู้จักและเริ่มใช้งาน "สมุดเบาใจ"

ทำความเข้าใจ "สมุดเบาใจ"

สำหรับใครที่ยังไม่คุ้นเคย "สมุดเบาใจ" ก็คือสมุดบันทึกเล่มเล็กๆ ที่เปรียบเสมือน "พินัยกรรมชีวิต" ของเราในสมุดเล่มนี้ เราสามารถบันทึกความต้องการต่างๆ เกี่ยวกับการดูแลสุขภาพของเราในช่วงสุดท้ายของชีวิตได้ ไม่ว่าจะเป็นเรื่องการรักษาพยาบาลที่เราต้องการหรือไม่ต้องการ การดูแลความสุขสบายของเรา หรือแม้แต่เรื่องการจัดการร่างกายและงานศพของเรา 

ผมมองว่า "สมุดเบาใจ" เป็นเหมือนเครื่องมือสื่อสารที่สำคัญมากๆ ที่ช่วยให้เราได้แสดงเจตจำนงของเราให้คนที่เรารักและคุณหมอได้รับทราบที่สำคัญ "สมุดเบาใจ" ยังได้รับการยอมรับตามกฎหมายไทยด้วย ตามมาตรา 12 แห่งพระราชบัญญัติสุขภาพแห่งชาติ พ.ศ. 2550 ทำให้มั่นใจได้ว่าความต้องการของเราจะได้รับการเคารพเมื่อถึงเวลา  

จุดเริ่มต้นของ "สมุดเบาใจ"

ผมรู้สึกประทับใจมากเมื่อได้รู้ว่า "สมุดเบาใจ" เป็นผลงานของ "กลุ่ม Peaceful Death" หรือกลุ่มเผชิญความตายอย่างสงบ กลุ่มนี้เป็นกลุ่มที่ให้ความสำคัญกับแนวคิดเรื่อง "การอยู่ดีและตายดี" ในสังคมไทย พวกเขาเชื่อว่าการตายดีเป็นเรื่องที่ทุกคนสามารถเข้าถึงได้ และ "สมุดเบาใจ" ก็เป็นหนึ่งในเครื่องมือที่พวกเขาพัฒนาขึ้นมาเพื่อช่วยให้เราเตรียมตัวสำหรับช่วงเวลานั้นได้อย่างสงบ  

กลุ่ม Peaceful Death เริ่มต้นจากการรวมตัวของผู้ที่มีความรู้และประสบการณ์ในการดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้าย และมีความตั้งใจที่จะทำให้เรื่องความตายเป็นเรื่องที่เปิดเผยและพูดคุยกันได้ง่ายขึ้นในสังคม การได้รู้ถึงความมุ่งมั่นของพวกเขา ทำให้ฉันยิ่งรู้สึกมั่นใจในคุณค่าของ "สมุดเบาใจ"  

ภายใน "สมุดเบาใจ"

เมื่อได้ลองเปิดอ่าน "สมุดเบาใจ" ผมพบว่าเนื้อหาข้างในครอบคลุมทุกเรื่องที่เราควรจะคิดและตัดสินใจไว้ล่วงหน้าจริงๆไม่ว่าจะเป็นเรื่องที่เราต้องการให้รักษาพยาบาลแบบไหนเมื่ออยู่ในภาวะวิกฤติ เราต้องการให้ดูแลความสุขสบายของเราอย่างไร เราอยากให้คนรอบข้างปฏิบัติต่อเราแบบไหน หรือแม้แต่การระบุว่าเราต้องการให้ใครเป็นคนตัดสินใจเรื่องสุขภาพแทนเราหากเราไม่สามารถสื่อสารได้ รวมถึงความต้องการเกี่ยวกับการจัดการร่างกายและงานศพของเราด้วย 

สิ่งที่ผมชอบคือ รูปแบบของสมุดที่ใช้งานง่ายมากๆ แค่ทำเครื่องหมายถูกในช่องที่เราต้องการ หรือเติมข้อความในช่องว่างและที่สำคัญคือต้องลงลายเซ็นของเราไว้ด้วย เพื่อให้เอกสารนี้มีผลทางกฎหมายนอกจากนี้ เขายังแนะนำให้เราทำสำเนาเก็บไว้กับคนที่ไว้ใจและพกบัตรเล็กๆ ที่ระบุว่าเรามี "สมุดเบาใจ" ติดตัวไว้ด้วย เผื่อเกิดเหตุการณ์ฉุกเฉิน 

ประโยชน์ของการใช้ "สมุดเบาใจ"

สำหรับฉันแล้ว ประโยชน์ที่เห็นได้ชัดเจนที่สุดของการใช้ "สมุดเบาใจ" คือความรู้สึก "เบาใจ" อย่างแท้จริงการได้นั่งลงทบทวนและบันทึกความต้องการของตัวเอง ทำให้ผมรู้สึกเหมือนได้จัดการเรื่องสำคัญในชีวิตเรียบร้อยแล้ว และยังช่วยลดความกังวลว่าคนที่เรารักจะต้องมาตัดสินใจเรื่องยากๆ แทนเราในวันที่เราไม่สามารถบอกความต้องการได้ 

นอกจากนี้ การได้พูดคุยกับครอบครัวเกี่ยวกับสิ่งที่ผมเขียนไว้ใน "สมุดเบาใจ" ยังเป็นโอกาสที่ดีในการทำความเข้าใจกันมากขึ้น และทำให้พวกเขารู้ว่าอะไรคือสิ่งที่สำคัญที่สุดสำหรับผมในช่วงสุดท้ายของชีวิต ผมเชื่อว่าการที่เราได้เตรียมการเหล่านี้ไว้ จะช่วยให้ทุกคนสบายใจและสามารถใช้เวลาที่เหลืออยู่ร่วมกันได้อย่างมีคุณภาพมากยิ่งขึ้น

"สมุดเบาใจ" กับกรอบกฎหมายในประเทศไทย

สิ่งที่ทำให้ผมมั่นใจในการใช้ "สมุดเบาใจ" มากยิ่งขึ้นก็คือ การที่สมุดเล่มนี้ได้รับการยอมรับว่าเป็นเอกสารแสดงเจตนาล่วงหน้าตามกฎหมายไทยซึ่งหมายความว่า ความต้องการที่เราเขียนไว้ในสมุด จะมีผลทางกฎหมายและได้รับการเคารพจากคุณหมอและบุคลากรทางการแพทย์การมีกฎหมายรองรับตรงนี้ ทำให้ผมรู้สึกว่าเสียงของผมจะยังคงมีความหมาย แม้ในวันที่ผมไม่สามารถพูดได้ด้วยตัวเอง  

บทสรุป

สำหรับผม "สมุดเบาใจ" ไม่ได้เป็นแค่สมุดบันทึกธรรมดา แต่เป็นเครื่องมือสำคัญที่ช่วยให้ผมได้วางแผน และเตรียมตัวสำหรับช่วงสุดท้ายของชีวิตได้อย่างมีสติ และที่สำคัญที่สุดคือช่วยให้ผมรู้สึก "เบาใจ" จริงๆ

ผมอยากจะแนะนำให้ทุกคนลองพิจารณาและทำความรู้จักกับ "สมุดเบาใจ" ดูนะ เพราะการเตรียมตัวไว้ล่วงหน้า ไม่ใช่เรื่องน่ากลัวอย่างที่คิด และยังเป็นสิ่งที่เราสามารถทำได้เพื่อตัวเราเองและคนที่เรารัก  

หากใครสนใจอยากมี "สมุดเบาใจ" ไว้ใช้งานบ้าง สามารถหาซื้อได้ง่ายๆ ผ่านช่องทางออนไลน์ต่างๆ เช่น Lazada และ Shopee หรือจะลองเข้าไปดูข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่เว็บไซต์ของกลุ่ม Peaceful Death ก็ได้

หวังว่าบทความนี้จะเป็นประโยชน์และเป็นแรงบันดาลใจให้ทุกคนได้หันมาใส่ใจกับการวางแผนชีวิตในช่วงสุดท้ายกันมากขึ้น เพราะการเตรียมตัวที่ดี จะนำมาซึ่งความสงบและความเบาใจอย่างแท้จริง...